بازتاب اندیشه های ملامتی در دیوان خاقانی
thesis
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ
- author سیده مریم پور هاشمیان
- adviser مهدی نیک منش مهین ی پناهی
- publication year 1387
abstract
چکیده در قرن سوم و در نیشابور به وسیله ی افرادی چون حمدون قصار و ابوعثمان حیری، جنبشی فکری علیه نظام حاکم تصوف شکل گرفت که به ملامتیه مشهور شد. اندیشه ی ملامتی نوعی اندیشه ی صوفیانه است که یکی از اصول آن سرزنش نفس است، نیز، صوفی ملامتی، با کتمان احوال و نیکی ها و عبادات، خود را در معرض سرزنش و ملامت دیگران قرار می دهد. به تدریج، افراط در این نظریه موجب پیدایش فرقه ی قلندریه گردید. خاقانی، شاعر قرن ششم، به تبع سنایی برخی از مضامین عارفانه را وارد شعر کرد. او که در زندگی مرحله ای از تحول و انقلاب روحی را پشت سر گذاشته بود، گاه مضامینی زاهدانه، چون توبه و دوری از شراب را در اشعارش می آورد و گاه در غزلیات قلندرانه اش به شراب دعوت می کند و از توبه دوری می جوید. خاقانی، با ملامتیه آشنایی داشته، از افکار آنان تأثیر پذیرفته است. در دیوان او دو اصطلاح "ملامتی" و "قلندری" در کنار هم و به یک معنا به کار رفته است. این پژوهش، سعی دارد ابتدا با معرفی ملامتیه، فتوّت، قلندریه و بیان ارتباط میان آنها، به ارائه ی نمونه های شعری در دیوان خاقانی پرداخته، شیوه ی کاربرد اصطلاحات ملامتی را توسط وی نشان دهد. سپس با بیان اصول ملامتی و قلندری، ردّ پای این افکار را در دیوان وی جستجو کرده، نمونه های موافقت یا مخالفت او را با این اندیشه ها مشخص کرده، بدین ترتیب بازتاب اندیشه ی ملامتی و قلندری و علاقه و توجه خاقانی را به آنها نشان می دهد. کلید واژه ها: عرفان، ملامتیه، خاقانی.
similar resources
بازتاب کمال نبوی در دیوان خاقانی
نقشبند آفرینش، ملک و ملکوت و خاک و افلاک را با تمام شگفتیها و تنوّع و تکثـّرش و حتـّی آدم صفیّ الله را طفیل شاه بیت غزلِ دیوان هستی قرار داد. رهپویان وادی حقیقت نبوی با پیروی از گفتار و سیرة او –که منبعث از سرچشمة وحی است- سعادت و کمال خود را رقم میزنند و به موجودیّت خود معنی میبخشند. هنرمندان بویژه سخنوران سخته و سخن سنج، با ارادتی خالصانه و عاشقانه بدان محمودِ حق روی میآورند و از دریای خرد و مع...
full textبازتاب کمال نبوی در دیوان خاقانی
نقشبند آفرینش، ملک و ملکوت و خاک و افلاک را با تمام شگفتیها و تنوّع و تکثـّرش و حتـّی آدم صفیّ الله را طفیل شاه بیت غزلِ دیوان هستی قرار داد. رهپویان وادی حقیقت نبوی با پیروی از گفتار و سیرة او –که منبعث از سرچشمة وحی است- سعادت و کمال خود را رقم میزنند و به موجودیّت خود معنی میبخشند. هنرمندان بویژه سخنوران سخته و سخن سنج، با ارادتی خالصانه و عاشقانه بدان محمودِ حق روی میآورند و از دریای خرد و مع...
full textملایته و بازتاب اندیشه های ملامتی در شعر عرفانی(غزلیات عطار.عراقی و حافظ)
اهل ملامت(ملامتیه)از خراسان و به خصوص از نیشابور بودند.اندیشه ملامتی،شامل فتوت و ترک ریا و قبول ملامت،عکس العملی بود در برابر اهل رسم و ظاهر و نیمه های قرن سوم هجری که مبلغان و مروجانی مانند حمدون قصار(متوفی به 271ه ق )ابو حفص حداد(متوفی به 264یا265ه ق .یا 266یا 267 ه ق )و ابوعثمان حیری پیدا کرد.سلمی توجه ویژه ای به ملامتیه دارد و رساله ای جامع درباره آنها به نام «رساله ملامتیه»نوشته است.اختصاص...
full textبازتاب مقامات دهگانۀ عرفانی در دیوان خاقانی
چکیده: خاقانی، شاعر پرآوازۀ قصیده سرای قرن ششم- که به مدیحه سرایی شهره است و در تصویرسازی ها، بویژه در وصف طبیعت و بالاخص در ستایش صبح و مظاهر آن، از همگنان پیشی گرفته است- در اقبال به عرفان و اصطلاحات عرفانی، تعلّق خاطری دارد؛ هر چند عرفان او در سطح سنایی و عطّار نیست، امّا رویکرد او به مقامات سیر و سلوک، درخور توجّه و واکاوی است. بازتاب مقامات دهگانۀ توبه، ورع، زهد، فقر، صبر، شکر، خوف، رجا، توکّ...
full textبازتاب اندیشههای ملامتی در شعر فخرالدّین عراقی
«ملامتیّه» جریانی برخاسته از «تصوف خراسان» است که در نیمهی دوم قرن سوم هجری و با پیشگامی ابوحفص حدّاد و حمدون قصّار نیشابوری اعلام موجودیت کرد. اگرچه مبارزه با ریا و آفت شهرت موجب گردید که اقوال، احوال و معاملات این فرقه در منابع اصیل و نزدیک به زمان ظهورشان انعکاسی ناچیز یابد و قدیمیترین منبع، رسالهی «الملامتیّه»ی سلمی باشد که به اختصار اصول ملامتیّه را بازگو میکند، امّا در پرتو ادب مغانه و قلن...
full textMy Resources
document type: thesis
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023